Η Αθήνα πρωτεύουσα του κινηματογράφου

Η Αθήνα πρωτεύουσα του κινηματογράφου

Παρασκευη, 11 Σεπτεμβριου 2009
http://www.naftemporiki.gr/t+z/story.asp?id=1712669

Σκηνή από το «Μια Κάποια Εκπαίδευση», που απέσπασε το βραβείο Κοινού στο φετινό Sundance και ανοίγει την αυλαία του Φεστιβάλ της Αθήνας.

Για τους φίλους της 7ης τέχνης οι φθινοπωρινές νύχτες είναι Νύχτες Πρεμιέρας. Κάθε χρόνο, κάπου στα μέσα Σεπτέμβρη και ενώ ακόμη νοσταλγούμε τα σοκάκια των καλοκαιρινών διακοπών μας, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας φροντίζει να μας ξεναγήσει σε νέα, συναρπαστικά μονοπάτια. Φέτος, ως γνήσιος έφηβος (έγινε 15 πια), εισέρχεται στα άδυτα του κυβερνοχώρου, βάζει δυνατά τη μουσική, φλερτάρει με το καλτ, υποκύπτει στη γοητεία του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Και για χάρη του «Τ&ζ» ξαναθυμάται τα ευτυχισμένα «παιδικά» του χρόνια.

Για 12 μέρες -από τις 16 έως τις 27 Σεπτεμβρίου- θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε περισσότερες από 110 ταινίες, θα γνωρίσουμε καλύτερα δύο ξεχωριστούς δημιουργούς, αλλά και δεκάδες ακόμη νέους εκπροσώπους όλων των σύγχρονων ρευμάτων, ενώ θα περιμένουμε με αγωνία να δούμε ποιοι θα πάρουν στην αγκαλιά τους τη Χρυσή Αθηνά και τα υπόλοιπα βραβεία. Σταθερό στη δομή του, το φεστιβάλ περιλαμβάνει και τα δύο διαγωνιστικά τμήματα, το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα και το Τμήμα Μουσική & Φιλμ, της επιτροπής του οποίου φέτος θα προεδρεύσει ο αγαπημένος ραδιοφωνικός παραγωγός Γιάννης Πετρίδης.

Η πιο cult ρομαντική κομεντί, «Harold & Maude» του Χαλ Άσμπι, θα προβληθεί επίσης στις «Νύχτες Πρεμιέρας».

Οι πρεμιέρες

Και επειδή η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται, η αρχή θα γίνει με μια ταινία που, έχοντας ήδη αποσπάσει το βραβείο Κοινού στο φετινό Sundance, φιλοδοξεί να κάνει αισθητή την παρουσία της και εδώ και γιατί όχι να φτάσει ως τα Όσκαρ.

Το «Μια Κάποια Εκπαίδευση» της Λόνε Σέρφινγκ μας μεταφέρει στο Λονδίνο της δεκαετίας του '60, εκεί όπου η Τζένι (Κάρι Μάλιγκαν) μεγαλώνει, παίζει τσέλο, λατρεύει κάθε τι γαλλικό και παραδίδει μαθήματα αισιοδοξίας. Θα ακολουθήσουν πρεμιέρες για όλα τα γούστα. Από τη θριαμβεύτρια των Κανών «Λευκή Κορδέλα» του Μίκαελ Χάνεκε, η οποία μας παρουσιάζει τους σκοτεινούς μηχανισμούς του φασισμού και της τρομοκρατίας, έως το νοσταλγικό «Έτσι Πήραμε το Γούντστοκ» του Ανγκ Λι, και το πικάντικο «Τζούλι & Τζούλια» που βάζει τις Μέριλ Στριπ και Έιμι Άνταμς στην… κουζίνα. Σε πρώτη προβολή και οι δύο νέες ταινίες του Στίβεν Σόντερμπεργκ.

Στο «Συνοδός Πολυτελείας» o βραβευμένος σκηνοθέτης επιστρατεύει τη Σάσα Γκρέι, τη διασημότερη σταρ της βιομηχανίας του πορνό, για να παρουσιάσει τη σύγκρουση προσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων στην εποχή της κρίσης του καπιταλισμού. Το «The Informant!», με το Ματ Ντέιμον, καταπιάνεται με το μεγαλύτερο σκάνδαλο στη βιομηχανία τροφίμων των ΗΠΑ. Οι φίλοι του ποδοσφαίρου θα αναζητήσουν τα «Τhe Damned United» του Τομ Χούπερ και «Ρούντο και Κούρσι» του Κάρλος Κουαρόν, ενώ οι λάτρεις του χορού θα απολαύσουν το «Fame», την ανανεωμένη εκδοχή της τεράστιας επιτυχίας του 1980.

Σκηνή από την ταινία «Coco Chanel & Igor Stravinsky».

Ξεχωρίζουν, επίσης, το «Coco Chanel & Igor Stravinsky», μια ταινία του Γιαν Κούνεν για τη θυελλώδη σχέση δύο εμπνευσμένων προσωπικοτήτων του περασμένου αιώνα, το «The Informers» του Γρέγκορ Τζόρνταν με τους Μπίλι Μπομπ Θόρτον, Κιμ Μπέισινγκερ και Μίκι Ρουρκ και το υπερφυσικό «Έκλειψη» του Κόνορ ΜακΦέρσον. Η αυλαία θα πέσει με τις «Ραγισμένες Αγκαλιές», όπου ο Πέντρο Αλμοδόβαρ συναντά και πάλι τη μούσα του, Πενέλοπε Κρουζ.

Από τα διαμάντια του παρελθόντος

Θέλοντας να γιορτάσει τα 20 χρόνια του περιοδικού Σινεμά, η ομάδα του φεστιβάλ έψαξε και βρήκε κόπιες από είκοσι ταινίες πρωτοποριακές για την εποχή τους, που ο χρόνος έδειξε ότι αξίζουν το χαρακτηρισμό cult. Και εδώ οι επιλογές για όλα τα γούστα: το «Enter the Dragon» (Ρόμπερτ Κλάουζ, 1973) η πρώτη χολιγουντιανή ταινία πολεμικών τεχνών και η τελευταία που πρόλαβε να ολοκληρώσει ο Μπρους Λι, το σουρεαλιστικό αριστούργημα «Valerie and Her Week of Wonders» (Γιάρομιλ Γίρες, 1970), το μιούζικαλ «True Stories» (Ντέιβιντ Μπερν, 1986) που βρίσκει τον επικεφαλής των Talking Heads στη σκηνοθετική καρέκλα, η πιο cult ρομαντική κομεντί «Harold & Maude» (Χαλ Άσμπι, 1971) και το προκλητικό «Flaming Creatures» (Τζακ Σμιθ, 1963) είναι ορισμένες μόνο από αυτές.

Oι Νύχτες Πρεμιέρας μάς συστήνουν επίσης το δανό σκηνοθέτη Γιόργκεν Λεθ, φίλο και δάσκαλο του Λαρς φον Τρίερ, με τον οποίο συνυπέγραψαν το 2003 το εμβληματικό «The Five Obstructions», ενώ θα προβάλουν και τα πιο αντιπροσωπευτικά φιλμ του πολωνού Σμπίγκνιου Ριμπζίνσκι. Βραβευμένος με Όσκαρ για το μικρού μήκους, είναι ένας από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του κινηματογράφου που χρησιμοποίησε την τεχνολογία και τα ειδικά εφέ για να μετατρέψει τον κινηματογράφο στην απόλυτη εικαστική εμπειρία. Συστήνει στο ελληνικό κοινό δύο πολυσχιδείς ευρωπαίους δημιουργούς.

H Μέριλ Στριπ στην κουζίνα της, στο πικάντικο «Τζούλι & Τζούλια».

Στην εποχή του Internet Space

Ακολουθώντας πάντα το ρεύμα της εποχής, τα ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ αποδεικνύουν ότι ζωή και σινεμά είναι έννοιες αλληλένδετες. Φέτος, η ενότητα Internet Space εξερευνά το θαυμαστό κόσμο του διαδικτύου, φέρνοντας στο φως ακόμη και τις πιο επικίνδυνες πτυχές του. Το «We Live In Public» της Όντι Τίμονερ μας συστήνει τον Τζος Χάρις, μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες των τελευταίων δεκαετιών. Όταν το διαδίκτυο είχε μόλις αρχίσει να διεισδύει στις ζωές μας, εκείνος καθόρισε το μέλλον δημιουργώντας κάτι πρωτοποριακό για την εποχή: μια μικρή κοινότητα ανθρώπων που μοιράζονταν τις προσωπικές τους στιγμές στην πρώτη online αναμετάδοση σε πραγματικό χρόνο. Τότε συνελήφθη ως αρχηγός αίρεσης, αργότερα όμως ονομάστηκε «ο Warhol του διαδικτύου»- αφού οι ιδέες του εξελίχθηκαν και μετατράπηκαν σε αυτά που σήμερα γνωρίζουμε ως Myspace και Facebook.

Το «Graphic Sexual Horror» των Μπάρμπαρα Μπελ και Άννα Λόρεντζον συνομιλεί με τον άνθρωπο πίσω από το πιο επιτυχημένο ίσως site του είδους και, μέσα από εικόνες που σοκάρουν, ρίχνει φως σε ένα θέμα ταμπού. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και η ειδική προβολή «Α Space Story» στις 22 Σεπτεμβρίου, στην αίθουσα Δαναός 1. Μια αγγλική λέξη με πολλαπλές έννοιες (διάστημα, κενό, χώρος, απόσταση, τόπος, περίοδος) γίνεται η αφορμή για την προβολή 12 πρωτοποριακών μικρού μήκους ταινιών των αρχών του προηγούμενου αιώνα, από δημιουργούς όπως ο Ζορζ Μελιές και ο μεγάλος σουρεαλιστής φωτογράφος Μαν Ρέι.

«Ακαδημία Πλάτωνος», η «τραγική κωμωδία» του Φίλιππου Τσίτου, που απέσπασε τρία βραβεία στο διεθνές φεστιβάλ του Λοκάρνο.

Τριπλή ελληνική παρουσία

Οι Νύχτες Πρεμιέρας έχουν εξασφαλίσει την πανελλήνια πρεμιέρα πολλών εγχώριων παραγωγών, όπως η «Ακαδημία Πλάτωνος» του Φίλιππου Τσίτου, που απέσπασε τρία βραβεία στο διεθνές φεστιβάλ του Λοκάρνο. Πρόκειται για μια «τραγική κωμωδία» με κεντρικό ήρωα έναν ξενοφοβικό ψιλικατζή (Αντώνης Καφετζόπουλος), που ανακαλύπτει απρόσμενα τις αλβανικές του ρίζες και αναγκάζεται έτσι να επανεκτιμήσει την εθνική, αλλά και ανθρώπινη ταυτότητά του.

Πολυαναμενόμενη είναι όμως και η ανατρεπτική «Στρέλλα» του Πάνου Κούτρα, όπως και το θρίλερ «Το Κακό στην Εποχή των Ηρώων» του Γιώργου Νούσια. Θέλοντας να στηρίξει έμπρακτα τον ελληνικό κινηματογράφο, το Φεστιβάλ καθιερώνει τρία νέα βραβεία - ένα πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και δύο πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού (σε ανδρικό και γυναικείο ρόλο).

15 χρόνια ζωής

5 κορυφαίες στιγμές

Δεκαπέντε χρόνια, πιστό στο ραντεβού του, το Φεστιβάλ μας συστήνει δημιουργούς νέους και καταξιωμένους, ταινίες και πρόσωπα-έκπληξη. Έχουμε πολλά να θυμόμαστε. Ζητήσαμε όμως από την ομάδα, που με επικεφαλής τον Ορέστη Ανδρεαδάκη εργάζεται ακούραστα για το φεστιβάλ, να ξεχωρίσει πέντε στιγμές. Ας δούμε λοιπόν ποια γεγονότα έχουν χαραχτεί στη μνήμη τους.

* 1995 - Η ταινία «Πριν το Ξημέρωμα», με την οποία ξεκίνησαν όλα στις πρώτες Νύχτες Πρεμιέρας όπου το αθηναϊκό κοινό συναντήθηκε και ερωτεύτηκε. Για να επιστρέψει, δέκα χρόνια μετά, στο ΔΑΝΑΟ1 και την επετειακή επαναπροβολή της, μαζί με το «Πριν το Ηλιοβασίλεμα» στην πιο ρομαντική sold-out προβολή των 00's.

* 1997 - Οι δύο μεταμεσονύχτιες προβολές «Tromeo and Juliet» και «Killer Condom» στο πλαίσιο αφιερώματος στην εταιρεία παραγωγής ταινιών τρόμου Troma Entertainment. Οι ταινίες θεωρούνται πλέον κλασικές του είδους και η ανταπόκριση του κόσμου καθιέρωσε ως αναπόσπαστο κομμάτι του φεστιβάλ το τμήμα Μετά τα Μεσάνυχτα.

* 1999 - Η πρώτη προβολή της ταινίας «Η Επίθεση του Γιγαντιαίου Μουσακά» του Πάνου Χ. Κούτρα, μιας ταινίας που αμέσως χαρακτηρίστηκε cult. Δέκα χρόνια μετά, όσοι άκουγαν γι' αυτή, αλλά δεν την βρήκαν, έχουν την ευκαιρία να την απολαύσουν στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας.

* 2005 - Το αφιέρωμα στους αδερφούς Quay, δύο avant-garde δημιουργούς έξω από τις συμβάσεις και άγνωστους στο ελληνικό κοινό, που όμως τους αγάπησε αμέσως- όπως απέδειξε και η sold-out επαναληπτική προβολή τους. Το φεστιβάλ επιφυλάσσει και φέτος στους θεατές ευχάριστες εκπλήξεις και νέες γνωριμίες.

* 2007 - Η μυστική προβολή που γέμισε ασφυκτικά την αίθουσα του ΑΠΟΛΛΩΝΑ με θεατές που δεν ήξεραν ποια ταινία θα παρακολουθήσουν μέχρι την τελευταία στιγμή. Οι απαγορευμένες ταινίες μικρού μήκους του Τοντ Χέινς από την αρχή της καριέρας του προβλήθηκαν για πρώτη φορά, με τις κόπιες τους να φτάνουν στην Ελλάδα από την ίδια την Κριστίν Βασόν, μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς του ανεξάρτητου σινεμά στην Αμερική.

ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΑΣΙΝΟΥ - nstas@naftemporiki.gr