Αρτσι Σεπ: «Το µπλουζ ταιριάζει στην Ελλάδα»
Ο σαξοφωνίστας, συνθέτης, λογοτέχνης και ακτιβιστής µιλάει για την τζαζ, τη χώρα µας, τις ΗΠΑ και τον Οµπάµα
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 06/11/2011, 05:45
Λίγα µπορεί να προσθέσει κανένας στο «βαρύ» βιογραφικό του σαξοφωνίστα, συνθέτη, πιανίστα, τραγουδιστή, ποιητή και συγγραφέα Αρτσι Σεπ. Ενός ζωντανού θρύλου, ενός ασυµβίβαστου αγωνιστή για τα δικαιώµατα των Αφροαµερικανών και κυρίως ενός ανθρώπου που δεν συµβιβάστηκε ποτέ µε κάτι λιγότερο από την αλήθεια. Ανανεωτής της τζαζ, από τους πρωτοπόρους της αβανγκάρντ του 20ού αιώνα, µαθητής του Σεσίλ Τέιλορκαι του Τζον Κολτρέιν αλλά και συνοδοιπόρος του Ορνέτ Κόλµαν , ο Αρτσι Σεπ δεν είναι το πρώτο όνοµα που έρχεται στον νου όταν ζητηθεί από κάποιον να απαριθµήσει τους σπουδαίους της τζαζ, αλλά µια από τις πρώτες επιλογές όταν πρόκειται να µιλήσουµε για την εξέλιξη της τζαζ.
Με άλµπουµ όπως τα «Four Train», «True Blue», «Deja Vu» και «True Ballads» έγραψε το δικό του κεφάλαιο. Η συνεργασία του µε τον Τσούτσο Βαλντές, µαζί µε τον οποίο θα τον απολαύσουµε στη σκηνή του Παλλάς, είναι µόνο ένα µικρό αλλά σηµαντικό κοµµάτι της.
- Γιατί πιστεύετε ότι η τζαζ δεν είναι πλέον μια υπόθεση της μαύρης κοινότητας;
«Ο όρος “τζαζ” ή “τζας” δεν έχει αποδοθεί στο αγγλικό λεξικό, παρά µόνο στην αργκό. ΟΣίντνεϊ Μπεσέ, ο σπουδαίος κλαρινετίστας από τη Νέα Ορλεάνη, απέρριψε την προέλευσή του ως χωρίς νόηµα στην αναλυτική βιογραφία του µε τίτλο “Treat It Gentle”. Περιέργως πώς, η αυθεντική προφορά τζαζ εµφανίζεται στην καθοµιλουµένη της βασκικής διαλέκτου, όπως είναι η έκφραση lou jass, που σηµαίνει στάβλος.
O όρος επίσης εµφανίζεται στα σύγχρονα γαλλικά µε τη µορφή του ρήµατος jaser (κουτσοµπολεύω). Αυτό ίσως φανερώνει µια γαλατική προέλευση της λέξης – κάτι που ακούγεται λογικό, αφού η Λουιζιάνα ήταν γαλλική αποικία τον 19ο αιώνα και ως τις ηµέρες µας φέρει τη στάµπα της γαλλο-κρεολέζικης παράδοσης.
Η πρώτη τζαζ ηχογράφηση έγινε από ένα συγκρότηµα λευκών µουσικών από τη Νέα Ορλεάνη που αποκαλούσαν τους εαυτούς τους The Original Dixieland Jass Βand. O παντοτινός “βασιλιάς της τζαζ” ήταν και είναι ένας εβραίος που λεγόταν ΜπένιΓκούντµαν. Ενας λευκός Αµερικανός από το Τενεσί ονόµατι Ελβις Πρίσλεϊ έγινε ένας από τους πιο διάσηµους άνδρες από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν εισήγαγε το λευκό ακροατήριο στα µπλουζ που µαύροι τραγουδούσαν από την εποχή της δουλείας, ενώ “πατέρας της τζαζ” ήταν ο εύστοχα επονοµαζόµενος Πολ Γουάιτµαν . Οπότε, για ποια υπόθεση των µαύρων µιλάµε όταν αναφερόµαστε στην τζαζ;».
- Σε αυτή τη λογική βασίζεται και το γεγονός ότι σήμερα οι πιο επιτυχημένοι τζαζ τραγουδιστές είναι λευκοί;
«Εξαρτάται από το τι εννοείς επιτυχηµένοι. Αν αναφέρεσαι στο χρήµα και στη φήµη, θα έλεγα ότι οι λευκοί τραγουδιστές πάντοτε απολάµβαναν καλύτερη αντιµετώπιση σε σχέση µε τους µαύρους συναδέλφους τους. Από την άλλη, η συνεισφορά του ΛούιςΑρµστρονγκ, της Εθελ Γουότερς και της Μπίλι Χόλιντεϊ στάθηκε καθοριστική στην εξέλιξη του λαϊκού τραγουδιού».
- Σας αποκαλούν έναν από τους εμβληματικούς αβανγκάρντ καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Αυτές τις ημέρες εντοπίζετε στη μουσική κάτι τόσο επαναστατικό όσο αυτά που κάνατε εσείς με άλμπουμ όπως το «Four For Trane»;
«Υπάρχει πολλή καλή µουσική εκεί έξω. Στο µεγαλύτερο ποσοστό της όµως δεν είναι αυθεντική. Πολύ συχνά χάνοµαι προσπαθώντας να καταλάβω ποιον ακούω. Αυτό δεν συµβαίνει ποτέ όταν ακούω Τζόνι Χότζες, Ελα Φιτζέραλντ, Ερολ Γκάρνερ ή Λούις Τζόρνταν. Θα έλεγα ότι εντυπωσιάζοµαι περισσότερο από κάποιους σύγχρονους ράπερ (για την αυθεντικότητά τους και την πολιτική συνείδησή τους) παρά µε τους περισσότερους από τη σύγχρονη τζαζ. Βρίσκω τον εαυτό µου να ακούει και να απολαµβάνει παραδοσιακούς µπλούζµεν όπως ο Χάουλιν Γουλφ, ο Μάντι Γουότερς και οΜπι Μπι Κινγκ, γιατί η µουσική τους είναι αυθεντική και τοποθετούν τον εαυτό τους στην πραγµατικότητα της µαύρης κοινότητας».
- Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας με τον Τσούτσο Βαλντές;
«Οι πρώτες επαγγελµατικές υποχρεώσεις µου όταν µετακινήθηκα στη Νέα Υόρκη ήταν µε κάποιες τοπικές µπάντες από το Πουέρτο Ρίκο. Πάντα λάτρευα τους αφροκουβανέζικους και βραζιλιάνικους ρυθµούς για τη χορευτική µεταδοτικότητά τους και τη συγγένεια µε την αφρικανική µουσική. Για πρώτη φορά συνεργάστηκα µε τον κ. Βαλντές µερικά χρόνια πριν στο Παρίσι, όταν κάλεσα αυτόν και το συγκρότηµά του σε µια συναυλία µου στο πλαίσιο του “La Villette Jazz Festival”».
- Μήπως είναι άσκοπο σήμερα το να παίζεις τζαζ σε μια χώρα με τόσα προβλήματα, όπως η Ελλάδα; «Οπως προείπα, η µουσική που αποκαλείς τζαζ και ο στενός συγγενής της, τα µπλουζ, παίζονταν από φτωχούς ανθρώπους σε δύσκολους καιρούς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όλα µοιάζουν στην ώρα τους».
- Εχετε κάποιου είδους φιλοσοφία για τη ζωή;
«Κρατήσου γερά! Η προσευχή είναι µια φυσιολογική παρενέργεια».
Με άλµπουµ όπως τα «Four Train», «True Blue», «Deja Vu» και «True Ballads» έγραψε το δικό του κεφάλαιο. Η συνεργασία του µε τον Τσούτσο Βαλντές, µαζί µε τον οποίο θα τον απολαύσουµε στη σκηνή του Παλλάς, είναι µόνο ένα µικρό αλλά σηµαντικό κοµµάτι της.
- Γιατί πιστεύετε ότι η τζαζ δεν είναι πλέον μια υπόθεση της μαύρης κοινότητας;
«Ο όρος “τζαζ” ή “τζας” δεν έχει αποδοθεί στο αγγλικό λεξικό, παρά µόνο στην αργκό. ΟΣίντνεϊ Μπεσέ, ο σπουδαίος κλαρινετίστας από τη Νέα Ορλεάνη, απέρριψε την προέλευσή του ως χωρίς νόηµα στην αναλυτική βιογραφία του µε τίτλο “Treat It Gentle”. Περιέργως πώς, η αυθεντική προφορά τζαζ εµφανίζεται στην καθοµιλουµένη της βασκικής διαλέκτου, όπως είναι η έκφραση lou jass, που σηµαίνει στάβλος.
O όρος επίσης εµφανίζεται στα σύγχρονα γαλλικά µε τη µορφή του ρήµατος jaser (κουτσοµπολεύω). Αυτό ίσως φανερώνει µια γαλατική προέλευση της λέξης – κάτι που ακούγεται λογικό, αφού η Λουιζιάνα ήταν γαλλική αποικία τον 19ο αιώνα και ως τις ηµέρες µας φέρει τη στάµπα της γαλλο-κρεολέζικης παράδοσης.
Η πρώτη τζαζ ηχογράφηση έγινε από ένα συγκρότηµα λευκών µουσικών από τη Νέα Ορλεάνη που αποκαλούσαν τους εαυτούς τους The Original Dixieland Jass Βand. O παντοτινός “βασιλιάς της τζαζ” ήταν και είναι ένας εβραίος που λεγόταν ΜπένιΓκούντµαν. Ενας λευκός Αµερικανός από το Τενεσί ονόµατι Ελβις Πρίσλεϊ έγινε ένας από τους πιο διάσηµους άνδρες από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν εισήγαγε το λευκό ακροατήριο στα µπλουζ που µαύροι τραγουδούσαν από την εποχή της δουλείας, ενώ “πατέρας της τζαζ” ήταν ο εύστοχα επονοµαζόµενος Πολ Γουάιτµαν . Οπότε, για ποια υπόθεση των µαύρων µιλάµε όταν αναφερόµαστε στην τζαζ;».
- Σε αυτή τη λογική βασίζεται και το γεγονός ότι σήμερα οι πιο επιτυχημένοι τζαζ τραγουδιστές είναι λευκοί;
«Εξαρτάται από το τι εννοείς επιτυχηµένοι. Αν αναφέρεσαι στο χρήµα και στη φήµη, θα έλεγα ότι οι λευκοί τραγουδιστές πάντοτε απολάµβαναν καλύτερη αντιµετώπιση σε σχέση µε τους µαύρους συναδέλφους τους. Από την άλλη, η συνεισφορά του ΛούιςΑρµστρονγκ, της Εθελ Γουότερς και της Μπίλι Χόλιντεϊ στάθηκε καθοριστική στην εξέλιξη του λαϊκού τραγουδιού».
- Σας αποκαλούν έναν από τους εμβληματικούς αβανγκάρντ καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Αυτές τις ημέρες εντοπίζετε στη μουσική κάτι τόσο επαναστατικό όσο αυτά που κάνατε εσείς με άλμπουμ όπως το «Four For Trane»;
«Υπάρχει πολλή καλή µουσική εκεί έξω. Στο µεγαλύτερο ποσοστό της όµως δεν είναι αυθεντική. Πολύ συχνά χάνοµαι προσπαθώντας να καταλάβω ποιον ακούω. Αυτό δεν συµβαίνει ποτέ όταν ακούω Τζόνι Χότζες, Ελα Φιτζέραλντ, Ερολ Γκάρνερ ή Λούις Τζόρνταν. Θα έλεγα ότι εντυπωσιάζοµαι περισσότερο από κάποιους σύγχρονους ράπερ (για την αυθεντικότητά τους και την πολιτική συνείδησή τους) παρά µε τους περισσότερους από τη σύγχρονη τζαζ. Βρίσκω τον εαυτό µου να ακούει και να απολαµβάνει παραδοσιακούς µπλούζµεν όπως ο Χάουλιν Γουλφ, ο Μάντι Γουότερς και οΜπι Μπι Κινγκ, γιατί η µουσική τους είναι αυθεντική και τοποθετούν τον εαυτό τους στην πραγµατικότητα της µαύρης κοινότητας».
- Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας με τον Τσούτσο Βαλντές;
«Οι πρώτες επαγγελµατικές υποχρεώσεις µου όταν µετακινήθηκα στη Νέα Υόρκη ήταν µε κάποιες τοπικές µπάντες από το Πουέρτο Ρίκο. Πάντα λάτρευα τους αφροκουβανέζικους και βραζιλιάνικους ρυθµούς για τη χορευτική µεταδοτικότητά τους και τη συγγένεια µε την αφρικανική µουσική. Για πρώτη φορά συνεργάστηκα µε τον κ. Βαλντές µερικά χρόνια πριν στο Παρίσι, όταν κάλεσα αυτόν και το συγκρότηµά του σε µια συναυλία µου στο πλαίσιο του “La Villette Jazz Festival”».
- Μήπως είναι άσκοπο σήμερα το να παίζεις τζαζ σε μια χώρα με τόσα προβλήματα, όπως η Ελλάδα; «Οπως προείπα, η µουσική που αποκαλείς τζαζ και ο στενός συγγενής της, τα µπλουζ, παίζονταν από φτωχούς ανθρώπους σε δύσκολους καιρούς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όλα µοιάζουν στην ώρα τους».
- Εχετε κάποιου είδους φιλοσοφία για τη ζωή;
«Κρατήσου γερά! Η προσευχή είναι µια φυσιολογική παρενέργεια».
«ΜΕ ΤΟΝ ΟΜΠΑΜΑ Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΕΧΕΙ ΑΥΞΗΘΕΙ»
– Ποια είναι η άποψη του Αρσι Σεπ, ενός ανθρώπου αφοσιωμένου στον αγώνα για αξιοπρέπεια και ανθρώπινα δικαιώματα, για τον πρόεδρο της χώρας του;«Πιστεύω ότι η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα ήταν αδιαμφισβήτητης ιστορικής σημασίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μόλις πριν από δύο αιώνες οι μαύροι βρίσκονταν υπό μια βάρβαρη δουλεία. Πολλά άλλαξαν από τότε που κερδίσαμε την ελευθερία μας και το δικαίωμα ψήφου. Οι αλλαγές έγιναν με αργό ρυθμό. Πολλοί πλήρωσαν γι’ αυτές με τη ζωή τους. Οι μαύροι βίωσαν μια δεύτερη επανάσταση στα Sixties υπό την καθοδήγηση ανθρώπων όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ειλικρινά, δεν πιστεύω ότι ο πρόεδρος Ομπάμα έκανε κάποια σημαντική αλλαγή όσον αφορά τις ζωές των καθημερινών ανθρώπων,μαύρων, λευκών ή ισπανόφωνων. Κατά την εκτίμησή μου η εκλογή του ήταν περισσότερο μια συμβολική νίκη παρά μια θεμελιώδης αλλαγή της υπάρχουσας πραγματικότητας. Η εκλογή ήταν ενός είδους εθνική τελετή με την οποία οι Αμερικανοί τελικώς εξόρκισαν τους δαίμονες του παρελθόντος. Κατά ειρωνεία της τύχης, ο ρατσισμός έχει αυξηθεί μετά την εκλογή του».
– Κατάλαβαν ποτέ οι Ευρωπαίοι το μέγεθος, την οξύτητα της αντιπαράθεσης μεταξύ μαύρων και λευκών στις ΗΠΑ;
«Γιατί όχι; Είχατε και ακόμη έχετε ανάλογες αντιπαραθέσεις στην ιστορία σας. Για παράδειγμα, οι Τούρκοι και οι Κούρδοι, οι Βόσνιοι και οι Σέρβοι, οι Βαλόνοι και οι Φλαμανδοί, οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι. Οι Αφρικανοί σφαγιάζουν ο ένας τον άλλον, όπως και οι Ευρωπαίοι. Κανένας λαός δεν είναι ελεύθερος από τον ρατσισμό, ούτε έχουμε μάθει να ζούμε σεβόμενοι τη διαφορετικότητα στη θρησκεία».
ΠΟΤΕ & ΠΟΥ
Αρτσι Σεπ, Τσούτσο Βαλντές και Afrocuban Messengers.Δευτέρα 7 Νοεμβρίου στις 21.00 στο Παλλάς (Βουκουρεστίου 5, τηλ. 210 3213.100). Τιμές εισιτηρίων: 30, 45, 55, 65, 80 ευρώ.
Κρατήσεις μέσω Internet: www.ellthea.gr, www.tickethour.com.
.JPG)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου